Ψευδορκία μάρτυρος

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL)

380/2013 ΑΠ (ΠΟΙΝ) ( 606243)

(Α΄ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Ψευδορκία μάρτυρος. Αθώωση κατά πλειψηφία, λόγω αμφιβολιών περί του αν είναι ψευδής η κατάθεση. Στοιχεία αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης. Πραγματικά περιστατικά. Ψευδής ένορκη κατάθεση σε πολιτική δίκη. Ποινική Δικονομία. Αναίρεση Εισαγγελέως κατά αθωωτικής απόφασης.Λόγοι. Ελλειψη αιτιολογίας. Δεν πατατίθενται τα πραγματικά περιστατικά που στηρίζουν την κρίση του Δικαστηρίου.

 Μέσα αποδείξεως. Αναφορά όλων των αποδεικτικών μέσων, αλλά αξιολογική εκτίμηση ορισμένων μόνο ειδικώς και επιλεκτικώς αποδεικτικών μέσων. Αναιρεί την υπ΄ αριθμ. 270/2012 απόφαση του Τριμ. Εφ. Πλημμ. Δυτικής Μακεδονίας για τον ως άνω λόγο.

Αριθμός 380/2013

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

ΣΤ` Ποινικό Τμήμα

Συγκροτήθηκε από τους δικαστές: Νικόλαο Ζαΐρη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Γεώργιο Αδαμόπουλο, Ειρήνη Κιουρκτσόγλου-Πετρουλάκη, Mαρία Βασιλάκη και Μαρία Γαλάνη- Λεοναρδοπούλου - Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.

Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 12 Φεβρουαρίου 2013, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γ. Παντελή (γιατί κωλύεται ο Εισαγγελέας) και του Γραμματέα Χαράλαμπου Αθανασίου, για να δικάσει την αίτηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, περί αναιρέσεως της 270/2012 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Κοζάνης. Με κατηγορούμενο: Μ. Π. του Ν., κάτοικο ..., που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Χαρίλαο Κοψαχείλη. Με πολιτικώς ενάγουσα: Α. Π. του Ε., ως κληρονόμος της πολιτικώς ενάγουσας Π. Χ., που απεβίωσε, κάτοικος ..., που εκπροσωπήθηκε από τους πληρεξουσίους δικηγόρους της Νικόλαο Τσούτσουρα και Μιλτιάδη Παπαπρίλη.

Το Τριμελές Εφετείο Κοζάνης, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ` αυτή, και ο αναιρεσείων Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου ζητά τώρα την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην με αριθμό 39 και ημερομηνία 13 Νοεμβρίου 2012 έκθεση αναιρέσεως, η οποία συντάχθηκε ενώπιον της Γραμματέως του Ποινικού Τμήματος του Αρείου Πάγου Γεωργίου

Σωφρονιάδη και καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό 1211/12.

Αφού άκουσε

Τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή η έκθεση αναίρεσης και τους πληρεξούσιους δικηγόρους των διαδίκων, που ζήτησαν όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Ι. Η υπό κρίση αίτηση, του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, για αναίρεση της υπ` αριθμ. 270/2012 αθωωτικής απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Δυτικής Μακεδονίας, έχει ασκηθεί νόμιμα, με εμπρόθεσμη αίτηση του αναιρεσείοντος Εισαγγελέα, στον αρμόδιο γραμματέα του Αρείου Πάγου και τη σύνταξη της σχετικής εκθέσεως (άρθρ. 504 παρ.1, 505 παρ.2, 509 παρ.1, 473 παρ.3, 474 παρ.1, 479 παρ.2 του ΚΠΔ). Επομένως, η αναίρεση είναι παραδεκτή, και πρέπει να εξετασθεί ως προς τη βασιμότητα των λόγων της.

II. Κατά το άρθρο 224 παρ. 2 ΠΚ, με την ποινή της παρ. 1 (φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους) τιμωρείται όποιος, ενώ εξετάζεται ενόρκως ως μάρτυρας ενώπιον αρχής αρμόδιας να ενεργεί ένορκη εξέταση ή αναφέρεται στον όρκο που έχει δώσει, καταθέτει εν γνώσει του ψέματα ή αρνείται ή αποκρύπτει την αλήθεια. Από τη διάταξη αυτή, με την οποία σκοπείται, η εξασφάλιση της ορθής απονομής της δικαιοσύνης και ο κολασμός εκείνων που παραβαίνουν το καθήκον τους να καταθέτουν την αλήθεια, προκύπτει ότι για τη θεμελίωση του αναφερόμενου εγκλήματος της ψευδορκίας μάρτυρα, απαιτείται αφ` ενός μεν τα κατατεθέντα πραγματικά γεγονότα να είναι αντίθετα προς την αλήθεια, αφ` ετέρου δε να υφίσταται στο δράστη άμεσος δόλος, συνιστάμενος στη γνώση του ότι όσα κατέθεσε δεν είναι αληθή. Εξάλλου, επί αθωωτικής απόφασης του ποινικού δικαστηρίου, την αναίρεση της οποίας μπορεί να ζητήσει ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, κατά το άρθρο 505 παρ. 2 ΚΠΔ, και για έλλειψη της επιβαλλόμενης από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 ΚΠΔ ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 εδ. Δ` ΚΠΔ λόγο αναίρεσης, αυτή, υπάρχει όταν στην απόφαση δεν αναφέρονται με πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την ακροαματική διαδικασία, τα οποία αποκλείουν τους αντικειμενικούς και υποκειμενικούς όρους του εγκλήματος, οι αποδείξεις που προέκυψαν κατά την ακροαματική διαδικασία στις οποίες στηρίχθηκε η κρίση του Δικαστηρίου για τη μη συνδρομή των αντικειμενικών και υποκειμενικών στοιχείων αυτού, οι σκέψεις και οι νομικοί συλλογισμοί, με βάση τους οποίους το δικαστήριο δεν πείσθηκε ότι ο κατηγορούμενος είναι ένοχος της αποδιδόμενης σε αυτόν αξιόποινης πράξης. Σε σχέση με τα αποδεικτικά μέσα, πρέπει να προκύπτει από την απόφαση, με βεβαιότητα, ότι έχουν ληφθεί υπ` όψη και εκτιμηθεί όλα στο σύνολο τους και όχι μόνο ορισμένα από αυτά. Για τη βεβαιότητα δε αυτή αρκεί να μνημονεύονται όλα, έστω και κατά το είδος τους, χωρίς ανάγκη ειδικότερης αναφοράς τους και μνείας, του τι προέκυψε χωριστά από το καθένα από αυτά, ενώ το γεγονός ότι εξαίρονται ορισμένα αποδεικτικά μέσα δεν υποδηλώνει ότι δεν λήφθηκαν υπόψη τα άλλα.

III. Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, το Τριμελές Εφετείο (Πλημμελημάτων) Δυτικής Μακεδονίας, που δίκασε κατ` έφεση, δέχθηκε κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, ότι από τα αποδεικτικά μέσα που κατ` είδος αναφέρει και συγκεκριμένα "από τις καταθέσεις της πολιτικώς ενάγουσας και των μαρτύρων που εξετάσθηκαν στο Δικαστήριο, την ανάγνωση των πρακτικών της πρωτοβάθμιας δίκης, καθώς και των εγγράφων που αναφέρονται στα πρακτικά της δίκης αυτής, την απολογία του κατηγορουμένου στο ακροατήριο και την όλη αποδεικτική διαδικασία αποδείχθηκαν, κατά την πλειοψηφούσα άποψη του Δικαστηρίου, -κατά πιστή μεταφορά - ότι: "Ο Ι. Π. ή Π. του Μ. άσκησε, κατά των Λ. Γ. Π. και Π. Χ., ενώπιον του Ειρηνοδικείου Γρεβενών, την από 21-6-2004 αναγνωριστική αγωγή κυριότητας ακινήτου, (αρ. εκθ. κατάθεσης 118/2004). Με την αγωγή αυτή ο προαναφερόμενος, ζήτησε να αναγνωρισθεί κύριος ενός τμήματος οικοπέδου, εμβαδού 50 τ.μ., περίπου, το οποίο κατά τα αναφερόμενα σ` αυτήν, αποτελούσε τμήμα μεγαλυτέρου ακινήτου του, συνολικής εκτάσεως 196,07 τ.μ., που βρίσκεται εντός του οικισμού Σαμαρίνας -Γρεβενών . Επί της αγωγής αυτής εκδόθηκε η υπ` αρ. 145/2005 απόφαση του Ειρηνοδικείου Γρεβενών, η οποία έκανε δεκτή την αγωγή και αναγνώρισε τον προαναφερόμενο κύριο του ως άνω οικοπεδικού τμήματος.

Μετά από έφεση των τότε εναγομένων, κατά της εν λόγω απόφασης, εκδόθηκε η υπ` αρ. 65/2006 τελεσίδικη απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Γρεβενών, η οποία επικυρώνοντας την πρωτόδικη απόφαση απέρριψε την έφεση ως κατ` ουσία αβάσιμη. Κατά τη συζήτηση της ως άνω αγωγής ενώπιον του Πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου, την 3-6-2005, εξετάσθηκε ως μάρτυρας, από την πλευρά του ενάγοντος ο κατηγορούμενος, ο οποίος κατέθεσε, μεταξύ άλλων και τα εξής: " η βρύση είναι του Κ. ... Έβαζε τα ζώα εκεί και στο τμήμα με στοιχεία ΑΚ 2Κ 3Α ήταν κήπος... δεν είχε πέρασμα για να μπει εκεί ο Χ. και αυτός δεν έμπαινε ποτέ., ξέρω το τσιμεντένιο τοιχείο που έκανε ο Κ. πίσω από το πλυσταριό του., μπροστά από την κουζίνα του σπιτιού του Β. πήγαινα εγώ στον Χ.. Τα δένδρα που υπήρχαν εκεί ήταν του Κ., όπως και τα παλιοσίδερα από το εργαστήριο που είχε ... ποτέ δεν υπήρχε κτίσμα του Χ. εκεί .. στο χώρο του επιδίκου δεν υπήρχε ποτέ σπίτι, μόνο ο καμπίνες στη μία ή στην άλλη γωνία αυτού δεν μπορώ να προσδιορίσω ακριβώς, ο Χ. δεν επικοινωνούσε ποτέ από το επίδικο .. πίσω από το σπίτι του Π. δεν υπήρχε πεζούλι προς το επίδικο μόνο πλυσταριό . Υπάρχει ντουβάρι με το οποίο ήταν περιφραγμένος ο κήπος του Β. Κ.. Δεν πρόσεξα αν και σήμερα υπάρχει τσιμεντένια βρύση. Τα δένδρα είναι στο Β. Κ. ...". Μετά την έκδοση της απόφασης του δευτεροβαθμίου Δικαστηρίου και συγκεκριμένα στις 11-1-2007, οι τότε εναγόμενοι (Π. Χ. και Λ. Π.), υπέβαλαν κατά του κατηγορουμένου, ενώπιον του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Λάρισας, την προκειμένη από 21-12-2006 έγκληση τους, κατηγορώντας αυτόν για ψευδορκία, για την οποία τελικώς κρίθηκε ένοχος και καταδικάσθηκε με την εκκαλούμενη απόφαση. Ωστόσο εν όψει των αντιφατικών καταθέσεων των μαρτύρων των διαδίκων πλευρών δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφίβολο ότι ο κατηγορούμενος καταθέτοντας ενόρκως τα παραπάνω, τέλεσε το αδίκημα της ψευδορκίας. Ειδικότερα, η νυν πολιτικώς ενάγουσα, Α. Π. (καθολική διάδοχος της αποβιωσάσης και πρωτοδίκως παρασταθείσας πολιτικώς ενάγουσας Π. Χ.), οι μάρτυρες κατηγορίας, Μ. Ε. Λ. (αδελφή της Α. Π. ), Λ. Γ. Π. (εναγόμενος στην πολιτική δίκη, υιός της Α. Π.), καθώς και ο Ι. Ν. Σ., που εξετάσθηκε ως μάρτυρας στο πλαίσιο της πολιτικής δίκης, ενώπιον της συμ/φου Λάρισας Φλωρίκας ............ (βλ. την υπ` αρ. .../2006 ένορκη κατάθεση του), υποστηρίζουν ότι τα παραπάνω είναι ψευδή, καθόσον, όπως αναφέρουν, το επίδικο ακίνητο ανήκε αρχικά στην κυριότητα του Γ. Λ. Χ., ο οποίος, στη συνέχεια το μεταβίβασε στους προαναφερόμενους εναγόμενους (κατά ψιλή κυριότητα στον πρώτο και κατ` επικαρπία στην δεύτερη). Αντιθέτως, ο μάρτυρας υπεράσπισης, Ι. Π. ή Π. (ενάγων στην παραπάνω πολιτική δίκη), καθώς και οι μάρτυρες του τελευταίου Δ. Α Κ. (συγγενής του Β. Κ. δηλ. του δικαιοπαρόχου του Ι. Π.), Κ. Γ. Τ. (ξαδέλφη του Β. Κ.) και Α. Γ. Τ. (υιός της προηγούμενης), που εξετάσθηκαν στο πλαίσιο της πολιτικής δίκης, ενώπιον του Ειρηνοδίκη Λάρισας (βλ. τις υπ` αρ. 455, 456 και 457/2006 ένορκες καταθέσεις ενώπιον του Ειρηνοδίκη Λάρισας) υποστηρίζουν ότι η κατάθεση του κατηγορουμένου είναι αληθινή, καθ` όσον το επίδικο οικοπεδικό τμήμα ανήκει στην κυριότητα του Ι. Π., (καθολικού διαδόχου του Β. Κ.) στο οποίο ακίνητο μάλιστα ο πατέρας του Β. Κ., Γ. Κ., πριν από το θάνατο του, το έτος 1946, έκτισε σε επαφή και σε σχήμα γάμμα (Γ) σε σχέση με την οικία του Γ. Χ., μία μικρή κουζίνα, στην οποία διέμενε με την οικογένεια του και διατηρείται μέχρι σήμερα, χωρίς ωστόσο να ενοχληθεί ποτέ από την οικογένεια Γ. Χ., ή τους διαδόχους αυτού. Εν όψει τούτων και του γεγονότος, ότι δεν υφίστανται άλλα αποδεικτικά μέσα, ικανά να οδηγήσουν σε ασφαλή κρίση, το Δικαστήριο, κατά την πλειοψηφούσα άποψη του, διατηρεί αμφιβολίες περί του εάν είναι ψευδής η κατάθεση του κατηγορουμένου και γι` αυτό πρέπει να κηρυχθεί αθώος κατά πλειοψηφία". Με τις παραδοχές αυτές, το Δικαστήριο της ουσίας δε διέλαβε την, από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠΔ, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, αφού δεν εκτίθενται στην προσβαλλόμενη απόφαση, πραγματικά περιστατικά που προέκυψαν από την ακροαματική διαδικασία και στηρίζουν την κρίση του, (δευτεροβαθμίου Δικαστηρίου), για την ύπαρξη αμφιβολιών, ως προς τη συνδρομή ενός ή περισσοτέρων στοιχείων του εγκλήματος, για το οποίο κήρυξε αθώο τον κατηγορούμενο. Ειδικότερα, δεν παρατίθενται τα πραγματικά περιστατικά, ούτε αναφέρονται τα στοιχεία, οι λόγοι και οι νομικοί συλλογισμοί, με βάση τα οποία, το Δικαστήριο της ουσίας, δε μπόρεσε να καταλήξει εάν πραγματώθηκε η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος της ψευδορκίας από τον κατηγορούμενο. Επίσης, αν και μνημονεύει στην αρχή του σκεπτικού της εντελώς τυπικά τα ληφθέντα υπ` όψη αποδεικτικά μέσα, ακολούθως προβαίνει στην αξιολογική εκτίμηση ορισμένων και μόνο ειδικώς και επιλεκτικώς αποδεικτικών μέσων, όπως των μαρτυρικών καταθέσεων των μαρτύρων των διαδίκων - από την αντιφατικότητα των οποίων και ελλείψει άλλων στοιχείων-ως εκθέτει στην απόφαση του, καταλήγει στην παραδοχή ότι αμφιβάλλει εάν τελέσθηκε από τον κατηγορούμενο η αντικειμενική υπόσταση της αποδοθείσας σ` αυτόν εγκληματικής πράξεως της ψευδορκίας παραλείποντας έτσι, κατά τα λοιπά την αξιολογική στάθμιση όλων των αποδεικτικών μέσων (ΑΠ 1240/2011) Επομένως πρέπει, κατά παραδοχή ως βάσιμου του μοναδικού λόγου αναίρεσης, εκ του άρθρου 510 παρ. 1 εδάφ. Δ` ΚΠΔ, της αιτήσεως αναιρέσεως του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, εφόσον η συγκρότηση του είναι δυνατή από άλλους δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως (άρθρο 519 ΚΠΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Αναιρεί την υπ` αρ. 270/2012 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου (Πλημμελημάτων) Δυτικής Μακεδονίας.

Και

Παραπέμπει την υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους Δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 5 Μαρτίου 2013.

Και

Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 7 Μαρτίου 2013.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ